Θα ήθελα να σας μιλήσω για την προσωποκεντρική προσέγγιση και τον τρόπο που δουλεύω μέσα από αυτήν. Αρχικά, χρειάζεται να σας πω ότι πατέρας της προσωποκεντρικής προσέγγισης είναι ο Carl Rogers. Η θεωρία αυτής της προσέγγισης, λοιπόν, βασίζεται στα παρακάτω σημεία:

1. Η σχέση θεραπευόμενου και θεραπευτή είναι αυτή που δρα θεραπευτικά καθώς υπό τις κατάλληλες θεραπευτικές συνθήκες, μπορεί να λειτουργήσει επανορθωτικά των προηγούμενών του σχέσεων.
2. Οι κατάλληλες θεραπευτικές συνθήκες αποτελούν την ενσυναίσθηση, την άνευ όρων αποδοχή και την αυθεντικότητα. Η πρώτη, η ενσυναίσθηση, αφορά το να μπορώ να μπω στο πλαίσιο αναφοράς του άλλου και να ακούσω πώς βίωσε εκείνος μια κατάσταση, νιώθοντας τα συναισθήματά του σαν να ήμουν στη θέση του. Η άνευ όρων αποδοχή αφορά την ικανότητα του θεραπευτή να αποδέχεται τον θεραπευόμενό του χωρίς να τον κριτικάρει, χωρίς να θέλει να τον αλλάξει ή να τον καθοδηγήσει και απαλλαγμένος από τα δικά του στερεότυπα και τους δικούς του ηθικούς όρους αξίας. Τέλος, η αυθεντικότητα αναφέρεται στην ικανότητα του θεραπευτή να είναι σε επαφή πρωτίστως με τα δικά του συναισθήματα τα οποία ανακινούνται με αφορμή τα όσα μοιράζεται ο θεραπευόμενος, έτσι ώστε να μπορεί να είναι ολόκληρος και αληθινός μέσα στη σχέση τους.
3. Ο κάθε άνθρωπος γεννιέται έχοντας μέσα του μια τάση που τον κινεί προς την αυτοπραγμάτωσή του. Αυτό σημαίνει ότι ο καθλενας όταν βρεθεί σε ευνοϊκές συνθήκες, μπορεί να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί με τον τρόπο που του ταιριάζει καλύτερα.
4. Ο κάθε άνθρωπος είναι υπεύθυνος για τον εαυτό του και όταν είναι σε θέση να αναλαμβάνει την προσωπική του ευθύνη, τότε μόνο μπορεί να εξελιχθεί και να αναπτυχθεί.
5. Η ψυχική δυσφορία, το άγχος αλλά και η σοβαρή ψυχοπαθολογία είναι αποτέλεσμα της ασυμφωνίας που βιώνει τον άτομο, διότι συχνά οι ηθικοί όροι αξίας (τα χαρακτηριστικά, δηλαδή που χρειάστγηκε το άτομο να υιοθετήσει προκειμένου να λαμβάνει ανάγκη και αποδοχή από τους σημαντικούς άλλους) έρχονται σε αντίθεση και συγκρούονται με την τάση αυτοπραγμάτωσής του. Ένα παράδειγμα εδώ θα μπορούσε να είναι το εξής: από παιδί προκειμένου να με δέχονται και να με αγαπάνε οι άλλοι έπρεπε πάντα να τους βοηθάω σε ότι χρειάζονταν, θυσιάζοντας ακόμη και τον προσωπικό μου χρόνο. Αυτός είναι ένας όρος αξίας που μου έθεσε το περιβάλλον μου. Μεγαλώνοντας όμως, όλο και περισσότερο νιώθω την ανάγκη να κάνω πράγματα για τον εαυτό μου, όμως νιώθω ότι δεν μπορώ να “κρεμάσω” αυτούς που με έχουν ανάγκη. Έτσι, ενώ θέλω να κάνω άλλα πράγματα που με ευχαριστούν, επιλέγω να τα αφήνω πίσω προκειμένου να σταθώ στους σημαντικούς άλλους. Έτσι, συχνά νιώθω άγχος και δυσφορία καθώς η τάση αυτοπραγμάτωσής μου (να αφιερώσω χρόνο σε εμένα) συγκρούεται με τον όρο αξίας που ανέφερα παραπάνω και έτσι δημιουργείται η ασυμφωνία.

Αυτά είναι κάποια βασικά στοιχεία της προσωποκεντρικής προσέγγισης. Προσωπικά αυτό που με συναρπάζει σε αυτήν την προσέγγιση είναι ότι ο κάθε άνθρωπος έχει την ευκαιρία και είναι ελεύθερος να γίνεται αυτό που του ταιριάζει. Δεν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος δρόμος ή κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσει. Όλες οι απαντήσεις που χρειάζονται, βρίσκονται μέσα του διότι μόνο αυτός ξέρει τι πραγματικά έχει ανάγκη. Εγώ, ως θεραπεύτρια, το μόνο που έχω να κάνω είναι, με την παρουσία μου και με το πώς είμαι στη σχέση μου μαζί του, να δημιουργήσω τις κατάλληλες θεραπευτικές συνθήκες, ώστε να τον ακούσω βαθιά και ουσιαστικά και να τον διευκολύνω να ακούσει και ο ίδιος τον εαυτό του και τις βαθύτερες ανάγκες του. Χρειάζεται να δείξω σεβασμό και εμπιστοσύνη στο άτομο προκειμένου να το διευκολύνω να γνωρίσει τον εαυτό του και να αναλάβει ο ίδιος της ευθύνη του να τον φροντίσει, αποδεχόμενος όλα τα χαρακτηριστικά του, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που τον δυσκολεύουν. Έτσι, μέσα από τη σχέση μας έχει την ευκαιρία να δει τον εαυτό του ολόκληρο, να τον αγκαλιάσει και να γίνεται όλο και περισσότερο αυτό που του ταιριάζει.

Βιβλιογραφία

Ρότζερς, Κ. (2006). “Ένας τρόπος να υπάρχουμε”, Αθήνα: Εκδόσεις Ερευνητές.

Ρότζερς, Κ. (2006). “Το γίγνεσθαι του προσώπου”, Αθήνα: Εκδόσεις Ερευνητές