Δυστυχώς τον τελευταίο καιρό βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια πληθώρα καταγγελιών για κακοποιήσεις και βιασμούς τόσο ενηλίκων αλλά και παιδιών. Σοκαρισμένοι παρακολουθούμε τις εξελίξεις και πολλοί από εμάς σκεφτόμαστε τι θα μπορούσαμε να κάνουμε για τα παιδιά και πώς θα μπορούσαμε να τα προστατέψουμε απέναντι σε τέτοιες συμπεριφορές αλλά και τι θα έπρεπε να προσέχουμε όλοι εμείς που συναναστρεφόμαστε με παιδιά και θα μπορούσε να αποτελεί σημάδι σεξουαλικής κακοποίησης.

Αρχικά, για ακόμη μια φορά θα τονίσω την σημασία της σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στους γονείς και στα παιδιά. Ακούγεται πλέον σχεδόν κλισέ αλλά πραγματικά μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί μπορεί να το γλιτώσει από τα χειρότερα καθώς δημιουργεί την ασφάλεια στο παιδί ότι μπορεί να μοιραστεί τα πάντα στους γονείς του χωρίς να φοβάται. Και όταν μιλάμε για σχέση εμπιστοσύνης, δεν εννοούμε απλά να λέμε στο παιδί ότι πρέπει να μας τα λέει όλα. Εννοούμε ότι θα πρέπει καθημερινά να δείχνουμε έμπρακτα στο παιδί ότι είμαστε δίπλα του ακόμη και όταν κάνει λάθος, ακόμη και όταν είναι μπερδεμένο. Είμαστε δίπλα του για να το υποστηρίξουμε και να το βοηθήσουμε και όχι για να το μαλώσουμε και να το επικρίνουμε γι’ αυτό που έκανε ή που ένιωσε. Όταν το παιδί μεγαλώνει σε ένα τέτοιο κλίμα αποδοχής είναι πολύ πιθανότερο να ζητήσει την βοήθεια του γονιού όταν θα έρθει η ώρα γιατί πολύ απλά δεν θα φοβάται.

Πέραν όμως από το κλίμα εμπιστοσύνης μέσα στην οικογένεια, θα πρέπει τόσο οι γονείς αλλά και οι εκπαιδευτικοί και όσοι εμπλέκονται με παιδιά να έχουν στο μυαλό τους κάποια σημάδια τα οποία μπορεί να μαρτυρούν σεξουαλική κακοποίηση. Τέτοια σημάδια λοιπόν, είναι:

• Το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολία στο περπάτημα ή να καθίσει. Δείχνει ότι ενοχλείται ή πονάει.
• Παλινδρομεί σε παλαιότερες συμπεριφορές που είχε διακόψει καιρό τώρα όπως είναι το πιπίλισμα του δακτύλου ή η νυχτερινή ενούρηση.
• Βλέπει συχνά εφιάλτες.
• Ζωγραφίζει ή παίζει παιχνίδια με έντονο το ερωτικό περιεχόμενο και με λεπτομέρειες που δεν δικαιολογούνται από την ηλικία του.
• Επιδεικνύει αλλόκοτη, εξεζητημένη ή ασυνήθιστη σεξουαλική συμπεριφορά ή επίγνωση (μιλάει έντονα για το σεξ, τα γεννητικά όργανα χρησιμοποιώντας εκφράσεις που δεν θα ήταν δυνατόν να γνωρίζει ή παρουσιάζει «αποπλανητικές» συμπεριφορές για να προκαλέσει).
• Παρουσιάζει αιφνίδια αλλαγή συμπεριφοράς χωρίς προφανής λόγο.
• Παρουσιάζει αιφνίδια αλλαγή στην όρεξη είτε χάνοντας πάρα πολλά κιλά είτε βάζοντας πολλά κιλά.
• Παρουσιάζει τραυματισμούς στα γεννητικά όργανα, ερεθισμούς, εκκρίσεις, αφροδίσια νοσήματα και στοματικές λοιμώξεις.
• Παρουσιάζει αυτοτραυματικές συμπεριφορές.
• Παρουσιάζει απόσυρση ή έντονο φόβο να μείνει μόνο του ή έντονη προσκόλληση σε κάποιον ενήλικα προκειμένου να μην μείνει μόνο.
• Αρνείται να πάει σε μέρη όπου πρέπει να βγάλει τα ρούχα του.
• Ξαφνική εμφάνιση τικ ή τραυλίσματος χωρίς προφανή λόγο.
• Ξαφνική αλλαγή συμπεριφοράς και φόβος απέναντι σε άτομα που πριν συμπαθούσε.

Σίγουρα οι παραπάνω συμπεριφορές μπορεί να οφείλονται ακόμη και σε άλλες στρεσογόνες περιόδους και γεγονότα της ζωής του παιδιού χωρίς να υπάρχει σεξουαλική κακοποίηση, ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να έχουμε πάντοτε το νου μας στις αλλαγές που παρατηρούμε στα παιδιά και να τις διερευνούμε βαθύτερα. Μερικές φορές είναι καλύτερο να ψάχνουμε μια «περίεργη» συμπεριφορά με σκοπό να δούμε πού οφείλεται παρά να την αγνοήσουμε. Εξάλλου, οι ειδικοί υπάρχουν για να μας κατευθύνουν και να μας βοηθούν ώστε να λύνουμε τις απορίες μας αν δεν είμαστε σίγουροι πώς να διαχειριστούμε κάποια πράγματα. Επομένως, οφείλουμε όλοι, γονείς, εκπαιδευτικοί αλλά και όσοι έχουμε επαφές με παιδιά να έχουμε το νου μας και να μην βιαζόμαστε να βγάλουμε συμπεράσματα είτε αυτά είναι θετικά είτε αρνητικά.

Μαρίνα Μποζάνη, Ψυχολόγος Msc

Πηγή: politischios.gr